English | Italian | Belgian | Romanian | Macedonian
Klimaatverandering is een van de belangrijkste uitdagingen waarmee onze planeet wordt geconfronteerd, en de gevolgen ervan zijn voor iedereen
uiterst zichtbaar geworden. Vervoer is verantwoordelijk voor een kwart van de uitstoot van broeikasgassen in de EU en dit aandeel blijft
groeien. Het RIDE & SMILE-project wil de ontwikkeling bevorderen van actieve Europese burgers die zich bewust zijn van de relevantie van hun
individuele keuzes als aanjagers van verandering, door in het dagelijks leven de fiets als vervoermiddel naar school te promoten.
De specifieke doelstellingen van het project in dit verband zijn:
• bevorderen van de bewustwording van milieu-uitdagingen en een beter begrip van het belang van individuele keuzes als factoren van verandering
• het bevorderen van duurzame stedelijke mobiliteitsbeginselen bij leerlingen en het gebruik van de fiets als het meest effectieve vervoermiddel
• het versterken van de ontwikkeling van sleutelcompetenties bij leerlingen, zoals communicatie in vreemde talen, digitale competenties, sociale
en burgerschapscompetenties, waaronder klimaatactie.
In de context van onderwijs voor duurzame ontwikkeling (EDO) is het belangrijk problemen te zien, mogelijke oplossingen aan te geven, voor- en
nadelen tegen elkaar af te wegen en mogelijke acties voor het individu te verkennen. In de context van de basisschool ligt de nadruk vooral op
de duurzame mogelijkheden en beperkingen die in de eigen leef- en schoolomgeving bestaan. Bij het onderwijzen en leren over deze aspecten
moet echter rekening worden gehouden met het feit dat wij allen, de ouders die hun kinderen ‚s morgens voor de school afzetten, maar natuurlijk
ook de leerkrachten, in veel situaties afhankelijk kunnen zijn van de auto. Ook is het misschien niet voor iedereen mogelijk om van de ene dag
op de andere over te schakelen op milieuvriendelijker vervoermiddelen of zelfs op de fiets. In dit opzicht mag het onderwijs over dit onderwerp
niet gaan over een algemene stigmatisering van het autorijden. Binnen de schoolcontext moet het er veeleer om gaan kritisch na te denken over
de voor- en nadelen van verschillende vervoermiddelen. De kinderen moeten zelf kunnen beslissen wanneer welk vervoermiddel geschikt is. Ze
moeten inzicht krijgen in het milieugebruik en de klimaateffecten van individuele vervoermiddelen en zo ook in staat worden gesteld om op verantwoorde
wijze een vervoermiddel te kiezen.
De modules van de Ride & Smile didactische aanpak streven dus naar de ontwikkeling van actieve Europese burgers die zich bewust zijn van
het belang van hun individuele keuzes als aanjagers van verandering. De modules gaan over alle aspecten van mobiliteit, verkeersdeelname,
beperkingen, milieuvervuiling en gevaren veroorzaakt door het verkeer, maar vooral over concrete oplossingen en het herkennen en begrijpen
van actiemogelijkheden. De kinderen leren bijvoorbeeld over de voor- en nadelen van afzonderlijke vervoermiddelen en leggen zo een eerste
basis om op een reflectieve manier te kunnen kiezen tussen verschillende vervoermiddelen. Daarbij is het belangrijk de gevolgen van autogebruik
kritisch te onderzoeken en alternatieven voor de auto te leren kennen en positief te ervaren. Alleen wie de fiets, de bus en de trein kent en
gebruikt, zal deze vervoermiddelen in zijn eigen dagelijkse mobiliteit integreren.
Maar natuurlijk gaat het project ook over het opvoeden van kinderen tot veilig weggedrag. Alleen wie de regels kent, kan zich bijvoorbeeld correct
gedragen op kruispunten of bij verkeerslichten. Tegelijkertijd moeten de kinderen ook begrijpen dat het wegverkeer niet altijd veilig is, ondanks
de regels. Auto‘s kunnen bijvoorbeeld door rood rijden of een wachtend kind op een oversteekplaats over het hoofd zien. Voor de kinderen
betekent dit dat zij ondanks de verkeersregels altijd alert en oplettend moeten zijn, moeten anticiperen op situaties en in contact (bijv. oogcontact)
moeten staan met andere weggebruikers.
Om kinderen in staat te stellen zich veilig en milieubewust te verplaatsen, moet ter plaatse ervaring worden opgedaan. Het onderzoeken en
herkennen van gevaarlijke plaatsen in hun eigen huis- en schoolomgeving is daarbij een cruciaal aspect. Daarom is het belangrijk om in het
kader van het project met de klas actief te worden, onderzoek te doen, ter plaatse te zijn, het verkeer voor de school te observeren, de weg naar
school veilig te maken of zelfs een excursie per fiets te plannen en uit te voeren.
De hier voorgestelde modules van de Ride & Smile didactische aanpak werden gezamenlijk ontwikkeld door de projectpartners van het Ride &
Smile project, getest door ervaren leerkrachten in de schoolcontext en vervolgens samengesteld op basis van de opgedane ervaring. Ze bevatten
suggesties voor mobiliteitsprojecten met didactische overwegingen, instructies voor de uitvoering, ideeën voor lessenreeksen, tips voor leerkrachten,
materiaal, internetadressen en andere suggesties. De afzonderlijke modules kunnen met weinig moeite in de klas worden toegepast.
Afhankelijk van het toepassingsgebied en de bedoelingen hoeven niet alle modules tegelijkertijd in de klas te worden uitgevoerd. De modules
kunnen individueel, als een hele eenheid of als onderdeel van een projectweek worden uitgevoerd. Natuurlijk zijn ook individuele projectdagen,
schoolfestivals of een engagement op langere termijn als onderdeel van ESD- of SDG-projecten op school mogelijk. Hier kunnen de transportonderwerpen
naast andere aspecten van klimaatbescherming aan bod komen, of ook de speciale focus vormen.
Ten slotte kan de Bike to School Challenge (zie IO1) ook worden gecombineerd met de modules van de Ride & Smile didactische aanpak. De
uitdaging is bijzonder geschikt als aanvulling op een projectweek of een schoolproject met een grote actiedag of schoolfeest op het schoolplein.
Op deze manier kunnen alternatieve vervoersmiddelen zoals de fiets op een speelse en motiverende manier getest worden als onderdeel van de
activiteiten en de challenge.
Wij, het Ride & Smile projectteam, wensen u en uw leerlingen veel plezier en succes bij de uitvoering van de talrijke lessuggesties.
Fietsen: wegen naar school
Fiets en verkeersveiligheid Deel 1
Fiets en verkeersveiligheid Deel 2
Fiets en verkeersveiligheid Deel 3
Fiets en verkeersveiligheid Deel 4
Fiets en verkeersveiligheid Deel 5
Fietscursussen
Broeikaseffect en klimaatverandering
„Een verschil maken“ Communiceren met en samenwerken met de gemeenschap
Mobiliteitsagenda
Verkeerstelling / telling
De weg naar school
Additional Materials
Ride & Smile – Short Movie
Travel diary – Worksheet
School Curriculum
Classification of Vehicles – Worksheet
Road to School – Worksheet